خودروی همه جا رو (ATV) یا وسیله نقلیه (LUV)، یک موتور سیکلت دو یا چهار نفره است که به موتور چهار چرخ معروف می‌باشد. این نام در ابتدا توسط موسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI) تعریف شد. موتور چهار چرخ وسیله‌ای است که با تایرهای کم فشار حرکت می‌کند و بر روی آن یک صندلی برای نشستن و راحتی راننده قرار گرفته است. همچنین یک فرمان ۱۸۰ درجه نیز دارد که به کمک آن به جهت‌های متفاوت حرکت می‌کند. خودروی همه جا رو، طراحی شده تا در زمین‌های متنوع مانند جنگل و بیابان که خودروها و موتور سیکلتهای معمولی به سختی رفت و آمد می‌کنند، شرایط را آسان‌تر کرده و با موتور قدرتمند و چرخ‌های ضخیمی که دارد، توانایی گذر از ناهمواری‌ها را داشته باشد. اگرچه در برخی از کشورها مانند استرالیا، آمریکا و کانادا وسیله‌ای غیر قانونی است. طبق تعریف موسسه استاندارد ملی آمریکا، موتورهای چهار چرخ برای استفاده توسط یک مسافر که راننده باشد، در نظر گرفته شده‌اند، اما برخی از شرکت‌ها از این موتورها برای جابجایی مسافر استفاده می‌کنند. با ما در این مقاله از سایت یدک تیمچه، خرید لوازم جانبی موتور همراه باشید تا با این موتور بیشتر آشنا شوید.
طریقه کار موتور چهار چرخ
کار با این موتورها بسیار آسان است. زمانی که سوار ATVها می‌شوید، چندین دکمه و هَندل روبروی شما قرار دارد. استارت این وسایل نقلیه معمولا برقی است و با یک دکمه روشن می‌شوند. قدرت و سرعت موتورهای چهار چرخ با نوع انجین و چرخ‌ها رابطه مستقیم دارند. باید بدانید که به دلیل وجود ۴ چرخ نسبتا سنگین در این موتور، کاهش سرعت بیشتری از دیگر وسایل نقلیه دارد.
نوع آنالوگ این موتورها دارای چندین صندلی است که در کنار یکدیگر قرار گرفته و کلاس خود را از ATV به UTV رسانده است که به وسیله نقلیه زمینی معروف است. علاوه بر این نام ساید بای ساید هم بر روی این نوع موتورها قرار گرفته است که دارای دو کلاس جداگانه است. حجم موتورهای ATV از ۴۹ سی‌سی شروع شده و تا ۱۰۰۰ سی‌سی نیز ادامه خواهد یافت.
تاریخچه موتور چهار چرخ
اولین موتور چهار چرخ جهان، توسط برند رویال انفیلد (Royal Enfield) در سال ۱۸۹۳ ساخته شد و پس از یک ماه به تولید انبوه رسیده و در بازار عرضه شد. از قطعات این موتور می‌توان به فرمان میله‌ای، استارت پایی، کیلومتر آنالوگ، چرخ‌های ساز متوسط و موتور نسبتا ضعیف اشاره کرد. موتور چهار چرخ رویال انفیلد یک دوچرخه چهار چرخ بود که با گذر زمان، پیشرفت زیادی را به خود دید. محصولات این برند معمولا برای کالسکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند و استفاده از اسب را منسوخ کردند.
موتورها شش چرخ یا AATV
اصطلاح “ATV” در ابتدا برای اشاره به موتورهای چهارچرخ مورد استفاده قرار می‌گرفت که از آن‌ها می‌توان به جیگِر (Jiger) اشاره کرد. این سری موتورها توسط کمپانی‌های جیگر (Jiger Corporation)، آمپیکات (Amphicat)، موبیلیتی (Mobility Unlimited Inc)، ترا تایگر (Terra Tiger) و شرکت تولیدی آلیس چالمرز (Allis-Chalmers Manufacturing Company) در اواسط دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ معرفی شدند. در این بین نیز با توجه به ویژگی‌هایی موتورهای شش چرخ دارا بودند، سری موتورهای AATV وارد بازار شدند که قابلیت گذر از موانع مختلف و توانایی ادامه کار در شرایط متفاوت را دارا هستند.
توسعه موتورهای چهار چرخ
نام اولین ATV سه چرخ اسپری راند تریکارت (Sperry-Rand Tricart) بود. این موتور در سال ۱۹۶۷ به عنوان پروژه فارغ التحصیلی جان پلسینگر (John Plessinger) در آکادمی هنرهای کرانبروک (Cranbrook Academy of Arts) در نزدیکی دیترویت طراحی شد. تریکارت با حالت نشسته درونی طراحی شده بود و باید از داخل فضای موتور هدایت می‌شد. در سال ۱۹۶۸، پلسینگر (Plessinger) حق ثبت اختراع و حق طراحی تریکارت را به اسپری راند نیو هلاند (Sperry-Rand New Holland) فروخت که با قیمت مناسبی آن‌ها را تولید و به فروش می‌رساند. در آن زمان تعداد زیادی از تولیدکنندگان شروع به تولید این نوع سه چرخه‌ها کردند که مدتی بعد از آنکه شرکت‌های بزرگ موتورسیکلت مانند هوندا در سال ۱۹۶۹ وارد بازار شدند، این تولیدکنندگان کوچک دیگر قادر به ادامه رقابت نبودند.
هوندا اولین خودروی سه چرخه خود را در حالت نشسته در سال ۱۹۶۹ با نام US90 معرفی کرد. این مدل با استفاده در فیلم جیمز باند (James Bond)، الماس‌ها همیشگی هستند (Diamonds Are Forever) و برنامه‌های تلویزیونی مانند دکتر هو (Doctor Who)، مگنوم پی آی (Magnum P.I.) و هارت در هارت (Hart to Hart) معروف شد. در سال ۱۹۷۳، هوندا واژه چرخه تمام زمین All Terrain Cycle (ATC) را وارد مدل‌های سه چرخه‌های خود کرد و برای تمام ATVها خود نیز از این مدل استفاده کرد. این نام بر موتورهای شش چرخ نیز تاثیر گذاشت و امروزه آن‌ها را با AATVهای ۶ چرخ می‌شناسند.
شروع تولید برندهای معروف
هوندا به دلیل داشتن حق ثبت اختراع در طراحی و قرار دادن موتور انحصاری، محصولات خود را وارد دهه ۱۹۸۰ کرد. تا سال ۱۹۸۰، سایر شرکت‌ها تولیدات خود را با حق امتیاز ثبت اختراع هوندا انجام می‌دادند. این کار را برای ورود به حوزه پرسود تولید ATC انجام می‌دادند. یاماها اولین ATC خود را با نام Tri-Moto YZ125 معرفی کرد. کاوازاکی سال بعد با KLT200 این کار خود را شروع کرد، در حالی که سوزوکی اولین محصول ATC خود را با نام ALT125 در سال ۱۹۸۲ انجام داد.
ویژگی رفتن به هر مکان و شرایط زمینی که اکثر وسایل نقلیه دیگر نمی‌توانستند از آن عبور کنند باعث محبوبیت این وسیله بین شکارچیان آمریکایی و کانادایی شد. با ورود سایر تولیدکنندگان به این بازار، هوندا مدل‌های خود را تنوع بخشید و ATC250R که اولین ATC اسپرت بود را ساخت. این موتور برای انجام مسابقات ساخته شده بود، در سال ۱۹۸۱ ارائه و به مرحله تولید رسید. هوندا ATC200E Big Red 1982 یکی از بهترین موتورهای این برند بود.
این دستگاه دارای سیستم تعلیق با کیفیت و یک سبد بود و بدین ترتیب به اولین ATC طراحی شده مخصوص خدمات رسانی تبدیل شد که علاوه بر این، پرفروش‌ترین ATC جهان شد. هوندا این مدل را در سال ۱۹۸۳ با نام ATC200X دنبال کرد. از مشخصات این مدل می‌توان به موتور چهار زمانه اسپرت با حجم ۱۹۲ سی‌سی که برای سواران جدید ایده‌آل بود، اشاره کرد.
مدل‌های جدید کاواساکی و یاماها
کاواساکی و یاماها نیز بیکار ننشستند و مدل‌های جدید و بروز شده‌ی خود را وارد بازار کردند. در سال ۱۹۸۴ کاواساکی، مدل KXT250 Tecate را عرضه کرد و یاماها نیز در سال ۱۹۸۵ با مدل Tri-Z 250 وارد بازار شد. هر دو موتور دارای انجین‌های دو زمانه با حجم ۲۵۰ سی‌سی بودند که با خنک کننده مایع کار می‌کردند. این موتورها توانایی رقابت هوندا ATC250R را داشتند. در پاسخ به این تولیدکنندگان، Tiger آمریکایی نیز دست به کار شد و مجموعه‌ای از موتورهای ATC را معرفی کرد که شامل Tiger 500 با قدرت جابجایی بالا بود.
هوندا به تنوع در تولیدات خود ادامه داد و تقریبا ۱۰ مدل دیگر را نیز مجموعه خود اضافه کرد. نسخه بزرگ‌تر و متعادل‌تر Big Red Utility ATC با موتور ۲۵۰ سی‌سی را منتشر کرد و همچنین مدل ۳۵۰X Sport ATC، بزرگترین ماشین جابجایی خود را نیز در ۱۹۸۵ معرفی کرد. به طور کلی بخش عمده‌ای از تولیدات این برندها را موتورهایی با حجم ۲۰۰ سی‌سی تشکیل می‌داد که شش مدل را ارائه داده و بیش از ۵۰۰ هزار دستگاه در ۳ سال به فروش رسید.
تولیدکنندگان آمریکایی
تولیدکنندگان مستقر در آمریکا نیز در دوره‌ای موتورهای ATC را تولید کردند که تعدادشان بسیار کم بود. پولاریس، مدل اسکرامبلر (Scrambler) را در سال‌های ۱۹۸۵ و ۱۹۸۶ عرضه کرد و حدود ۱۶۰۰ دستگاه از این موتور را تولید کرد. تولیدکننده تخصصی ATV که تایگر نام دارد نیز، طیف وسیعی از ATCها را تولید می‌کند، اما انحلال آن‌ها در سال ۱۹۹۱ هیچ گزارش رسمی از تعداد دستگاه‌های تولیدی را باقی نگذاشت. برآوردهای بازار به این صورت است که تعداد تولیدات این برند تقریبا بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد بود. مدل‌هایی که از موتورهای دو زمانه با حجم موتور ۸۰ تا ۵۰۰ سی‌سی از برندهای کی تی ام (KTM) و روتاکس (Rotax) بهره می‌بردند، فروش بیشتری را تجربه می‌کردند.
مدل Tiger 500 به عنوان سریع‌ترین ATC شناخته شده است که با حداکثر سرعت آزمایش شده ۱۲۸ کیلومتر بر ساعت از موتوری با قدرت تولید ۴۲ اسب بخار در دور موتور ۶۵۰۰ دور در دقیقه و گیربکس ۵ سرعته برای ساخت آن استفاده شده است. با این حال، به دلیل وجود برندهای شناخته شده، بسیاری از مردم از وجود این برندها بی اطلاع بودند.
توقف تولید داوطلبانه
تولید موتورهای سه چرخه به طور داوطلبانه توسط تولیدکنندگان در سال ۱۹۸۷ با توجه به نگرانی‌های ایمنی متوقف شد. اگرچه مطالعات نشان داده که امنیت موتورهای چهارچرخ از موتورهای سه چرخ بیشتر بوده و وضعیت بهتری دارند. اگرچه باید این موضوع را در نظر گرفت که تصادف کردن با هر دو نوع موتور، به یک اندازه خطرناک است. در سال ۱۹۸۷، تولیدکنندگان موافقت خود را با ۱۰ سال تعلیق در تولید و همچنین تأمین مالی برای ساخت همچنین وسیله‌ای، اعلام کردند.
این مدت قبل از اینکه به پایان ۱۰ سال تعلیق برسد، لغو شده و تولیدکنندگان باز هم به تولید این موتورها پرداختند، اما دیگر تولید سه چرخ ATC در دستور کار قرار نداشته و تولیدات موتورهای چهارچرخ ATV که امنیت بیشتری داشتند، انجام می‌شد. در آن زمان تولید و یا فروش سه چرخه ممنوع اعلام شد.
مسائل ایمنی که برای ATCها وجود داشت، باعث شد تا خریداران آن به سمت موتورهای ATV بروند. همین امر باعث شد که در کمتر از ۶ ماه، فروش مدل‌های ATV به سرعت افزایش یافت. این موضوع در حالی رخ داد که تولید مدل‌های سه چرخ در سال ۱۹۸۷ به پایان رسید و توافق بین تولیدکنندگان اصلی و کمیسیون ایمنی محصولات مصرفی باعث این تولید شد. جالب از بدانید که وزن کمتر ATCها باعث محبوبیت آن‌ها در بین موتورسواران شد. در حال حاضر تولیدکنندگان بر روی تولید ATVها تمرکز کرده‌اند.
نگرانی‌های ایمنی ATVها
دوره‌های آموزش ایمنی تعداد و شدت تصادفات را در بین سوارکاران ATV کاهش داده است. همانطور که می‌دانید، به دلیل کوچک بودن و فاصله بین دو محور موتورهای چهارچرخ، پیچیدن به جهت‌های مختلف، نیاز به احتیاط دارد و اگر بر روی پیچ‌ها با سرعت زیادی حرکت کنید، احتمال واژگون شدن وسیله نقلیه بسیار زیاد خواهد بود.حتی در زمان ترمز گرفتن بر روی شیب تند رو به پایین نیز، امکان از دست دادن تعادل موتور وجود دارد. با این حال، بسیاری از افراد با یادگیری چند تکنیک حفظ تعادل و به دست آوردن تجربه کافی می‌توانند سواری خوبی را تجربه کنند.
در زمان استفاده از این وسیله نقلیه، حتما تجهیزات ایمنی لازم را به همراه داشته باشید، زیرا کمک زیادی به حفظ سلامت شما خواهند کرد. کار کردن با گاز و زمان استفاده از آن بسیار مهم است و در حفظ تعادل کمک زیادی به شما می‌کند. دلیل آن نیز فشاری است که در گاز و ترمز در زمان اجرای آن‌ها به موتور وارد می‌کنند.
کاربردهای موتور چهار چرخ
موتورهای چهارچرخ به دلیل دیزاین و اندازه آن‌ها، رفت و آمد را بسیار آسان کرده‌اند و همین امر باعث شده تا کاربردهای این موتور بیشتر از هر وسیله نقلیه‌ای شود. این موتورها محفظه‌ای برای حمل بار نیز دارند که به افراد اجازه می‌دهند که با ابزار کافی به محل مورد نظر خود بروند. در ادامه، کاربردهای این وسایل نقلیه را به شما خواهیم گفت.
- گشت مرزی
- ساخت و ساز
- خدمات فوریت‌های پزشکی
- مدیریت زمین
- اجرای قانون
- کاربردهای نظامی
- اکتشافات معدنی
- اکتشاف نفت
- حمل و نقل خط لوله
- جستجو و نجات
- جنگل‌داری در مقیاس کوچک
- نقشه برداری
- کنترل آتش سوزی زمین‌های وحشی
- مسابقات ورزشی
سخن پایانی
در این مطلب از وبلاگ از یدک تیمچه با شما کاربران گرامی همراه بودیم و درباره موتورهای چهارچرخ یا ATVها اطلاعاتی را در اختیارتان گذاشتیم. موتور چهار چرخ در ایران قانونی است، اما نمی‌توان آن را در خیابان‌های داخل شهر و یا کوچه‌ها مورد استفاده قرار داد. کاربرد این موتورها نیز با توجه به قیمت و هزینه‌هایی که باید برای آن صرف کرد، کاملا مناسب بوده و امکان انجام دادن کارهای مختلفی را به شما خواهد داد. توجه داشته باشید که مصرف سوخت این وسیله نقلیه تقریبا بالا بوده و همیشه همراه با خود یک ۴ لیتری سوخت این موتور را به همراه داشته باشید.
منابع:
بدون دیدگاه